નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા મોહમ્મદ યુનુસને વચગાળાની સરકારના વડા તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. યુનુસ નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા છે જેને “ગરીબમાં ગરીબના બેંકર” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
નવી દિલ્હીઃ બાંગ્લાદેશમાં આરક્ષણ બાદ શરૂ થયેલા આંદોલને રાજકારણની આખી તસવીર ઊંધી પાડી દીધી છે. શેખ હસીનાએ સોમવારે વડા પ્રધાન પદેથી રાજીનામું આપ્યું હતું અને અભૂતપૂર્વ સરકાર વિરોધી વિરોધને પગલે ઢાકાથી દિલ્હી નજીક ગાઝિયાબાદના હિંડોન એરપોર્ટ પર પહોંચ્યા હતા. બાંગ્લાદેશના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ શહાબુદ્દીને મંગળવારે સંસદ ભંગ કરી દીધી હતી અને નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા મોહમ્મદ યુનુસને વચગાળાની સરકારના વડા તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા. યુનુસ નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા છે જેને “ગરીબમાં ગરીબના બેંકર” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. યુનુસ (83)ને હસીનાના કડવા ટીકાકાર અને વિરોધી માનવામાં આવે છે. તેમણે હસીનાના રાજીનામાને દેશનો “બીજો મુક્તિ દિવસ” ગણાવ્યો હતો. વચગાળાની સરકારના અન્ય સભ્યોના નામ વિવિધ રાજકીય પક્ષો સાથે ચર્ચા કર્યા બાદ નક્કી કરવામાં આવશે. આ તમામ સંજોગો વચ્ચે જો ત્યાં રાજકીય અસ્થિરતા વિકસે તો પડોશી દેશો સાથેના સંબંધો પર પણ વિપરીત અસર પડી શકે છે. હાલમાં, હિંસાની ઘટનાઓને જોતા, રાજધાની ઢાકામાં સ્થિત ભારતીય હાઈ કમિશનમાં બિન-આવશ્યક સેવાઓમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ અને તેમના પરિવારના સભ્યો સ્વેચ્છાએ ભારત પાછા આવી રહ્યા છે.
53 વર્ષથી ગરમ દ્વિપક્ષીય સંબંધો
ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે 53 વર્ષથી દ્વિપક્ષીય સંબંધો ખૂબ જ સૌહાર્દપૂર્ણ રહ્યા છે. ગયા વર્ષે દિલ્હીમાં યોજાયેલી G-20 સમિટમાં ભારતે બાંગ્લાદેશને વિશેષ અતિથિ તરીકે આમંત્રણ આપ્યું હતું. હવે બદલાયેલા સંજોગોમાં શેખ હસીનાએ સત્તા છોડવી ભારત માટે ઘણી સમસ્યાઓ ઊભી કરી શકે છે.
અવામી લીગ લિબરલ અને સેક્યુલર
અવામી લીગના શેખ હસીના સાથે ભારતની નિકટતાનું કારણ ઉદારવાદી, બિનસાંપ્રદાયિક અને લોકશાહીમાં અવામી લીગની માન્યતા છે. આ જ કારણ છે કે છેલ્લા 15 વર્ષમાં બંને દેશો વચ્ચે નિકટતા વધી છે. તે જ સમયે, વિપક્ષી પાર્ટી બાંગ્લાદેશ નેશનાલિસ્ટ પાર્ટી કટ્ટરપંથીઓ તરફ વલણ ધરાવે છે, જેનો ફાયદો પાકિસ્તાન અને ચીન ઉઠાવી રહ્યા છે.
Join Now Whatsapp – Clike Here
સુરક્ષા અંગેની આશંકા
ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે લગભગ 4 હજાર કિલોમીટરની સરહદ છે. તે જ સમયે, ચીન અને પાકિસ્તાનના દેશો સામેના પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત માટે બાંગ્લાદેશમાં એક સરકાર હોવી મહત્વપૂર્ણ છે જેની સાથે તેના સંબંધો સૌહાર્દપૂર્ણ બની શકે. શેખ હસીનાના કાર્યકાળ દરમિયાન, બાંગ્લાદેશની શિબિરોએ ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં અલગતાવાદી ચળવળને મળતા સમર્થનને દબાવવામાં ઘણી મદદ કરી. બદલાયેલ ઘટનાક્રમમાં, ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદ પર હાઇ એલર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે અને તમામ સ્તરે સૈનિકોને અત્યંત સતર્ક રહેવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. કોઈપણ ખતરાને સમયસર શોધી કાઢવા અને તેને બેઅસર કરવા માટે ગુપ્તચર કામગીરીને સઘન બનાવવામાં આવી છે. સૈનિકોને સરહદ પર કડક તકેદારી રાખવા, મેનપાવર વધારવા અને ક્વિક રિએક્શન ટીમ (QRT) બનાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે.
બાંગ્લાદેશ ભારતનો સૌથી મોટો વેપાર ભાગીદાર છે
બાંગ્લાદેશ દક્ષિણ એશિયામાં ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર છે. FY23માં ભારતે બાંગ્લાદેશમાં 6,052 વસ્તુઓની નિકાસ કરી હતી. બાંગ્લાદેશમાં ભારતની નિકાસ FY23માં US$12.20 બિલિયન અને FY22માં US$16.15 બિલિયન રહી હતી. કોટન યાર્ન, પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો, અનાજ અને સુતરાઉ કપડાં મુખ્યત્વે ભારતથી બાંગ્લાદેશ મોકલવામાં આવે છે. ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે વ્યાપારી સંબંધો વધુ મજબૂત બન્યા છે. આનો પુરાવો એ હકીકત પરથી મળે છે કે બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર ભારતીય રૂપિયામાં થતો હતો.
બિઝનેસ પર શું અસર પડશે?
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે બાંગ્લાદેશમાં બેરોજગારી ફેલાઈ જવાથી ભારતીય વેપારીઓ પર તાત્કાલિક અસર નહીં થાય. જો કે આ મામલો લાંબો સમય ચાલશે તો તેની અસર ચોક્કસપણે જોવા મળશે. બાંગ્લાદેશથી આયાતી સામાન મોંઘો થશે. બાંગ્લાદેશમાં છેલ્લા બે મહિનામાં બગડેલી પરિસ્થિતિને કારણે ઉદ્યોગપતિઓને હજારો કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે. FY23 માં બાંગ્લાદેશમાં ભારતની નિકાસ $10.63 બિલિયન હતી, જે ભારતની કુલ નિકાસના 2.6 ટકા છે. તેનાથી વિપરિત, સમાન સમયગાળા દરમિયાન ભારતમાંથી બાંગ્લાદેશની આયાત કુલ $1.86 બિલિયન હતી, જે ભારતની કુલ આયાતના 0.28 ટકા છે.
