દરેક સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રનો પોતાનો ધ્વજ હોય છે. આ એક સ્વતંત્ર દેશ હોવાની નિશાની છે. 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ બ્રિટિશરો પાસેથી ભારતની આઝાદીના થોડા દિવસો પહેલા 22 જુલાઈ 1947ના રોજ યોજાયેલી ભારતની બંધારણ સભાની બેઠક દરમિયાન ભારતીય રાષ્ટ્રધ્વજને તેના વર્તમાન સ્વરૂપમાં અપનાવવામાં આવ્યો હતો. તે 15 ઓગસ્ટ 1947 અને 26 જાન્યુઆરી 1950 ની વચ્ચે ભારતના રાષ્ટ્રીય ધ્વજ તરીકે અપનાવવામાં આવ્યો હતો. ભારતમાં “તિરંગા” નો અર્થ થાય છે ભારતીય રાષ્ટ્રધ્વજ.
ભારતીય રાષ્ટ્રધ્વજમાં ત્રણ રંગીન આડી પટ્ટા છે, ટોચ પર કેસરી, મધ્યમાં સફેદ અને તળિયે ઘેરો લીલો છે અને ત્રણેય પ્રમાણસર છે. ધ્વજની પહોળાઈ અને તેની લંબાઈનો ગુણોત્તર 2 અને 3 છે. સફેદ પટ્ટીની મધ્યમાં નેવી બ્લુ વર્તુળ છે. આ ચક્ર અશોકની રાજધાની સારનાથ ખાતે સિંહની રાજધાની પર બાંધવામાં આવ્યું છે. તેનો વ્યાસ લગભગ સફેદ પટ્ટીની પહોળાઈ જેટલો છે અને તેમાં 24 સ્પોક્સ છે.
ધ્વજ રંગો
ભારતના રાષ્ટ્રધ્વજની ઉપરની પટ્ટીમાં કેસરી રંગ છે જે દેશની તાકાત અને હિંમત દર્શાવે છે. ધર્મ ચક્રની સાથે મધ્યમાં સફેદ પટ્ટી શાંતિ અને સત્યનું પ્રતીક છે. નીચેનો લીલો પટ્ટો જમીનની ફળદ્રુપતા, વૃદ્ધિ અને શુદ્ધતા દર્શાવે છે.
ચક્ર
ધર્મનું આ ચક્ર, જેને કાયદાનું ચક્ર કહેવામાં આવે છે, તે 3જી સદી બીસીમાં મૌર્ય સમ્રાટ અશોક દ્વારા બંધાયેલા સારનાથ મંદિરમાંથી લેવામાં આવ્યું છે. આ ચક્ર પ્રદર્શિત કરવાનો અર્થ એ છે કે જીવન ગતિશીલ છે અને રોકવું એટલે મૃત્યુ.
ધ્વજ કોડ
ભારતના ધ્વજ સંહિતામાં 26 જાન્યુઆરી 2002ના રોજ સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો અને આઝાદીના ઘણા વર્ષો પછી, ભારતના નાગરિકોને તેમના ઘરો, ઓફિસો અને ફેક્ટરીઓમાં માત્ર રાષ્ટ્રીય દિવસો પર જ નહીં પરંતુ અન્ય કોઈપણ દિવસે પણ તેને મુક્તપણે ઉડવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. હવે ભારતીય નાગરિકો ગર્વથી ગમે ત્યાં અને ગમે ત્યારે રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવી શકે છે. જોકે તેઓ રાષ્ટ્રધ્વજની સંહિતાનું ચુસ્તપણે પાલન કરે અને ત્રિરંગાના ગૌરવમાં કોઈ ઘટાડો ન થવા દે. સગવડ માટે, ભારતની ધ્વજ સંહિતા, 2002ને ત્રણ ભાગમાં વહેંચવામાં આવી છે. સંહિતાના પ્રથમ ભાગમાં રાષ્ટ્રીય ધ્વજનું સામાન્ય વર્ણન છે. કોડનો બીજો ભાગ જાહેર, ખાનગી સંસ્થાઓ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ વગેરેના સભ્યો દ્વારા રાષ્ટ્રધ્વજના પ્રદર્શન સાથે સંબંધિત છે. સંહિતાનો ત્રીજો ભાગ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો અને તેમની સંસ્થાઓ અને એજન્સીઓ દ્વારા રાષ્ટ્રધ્વજના પ્રદર્શન સાથે સંબંધિત છે.
