સરદાર પટેલનું એક વાક્ય જે એમના જીવનની વ્યખ્યા નિખાલસ પણ જતાવતું હોય એવું લાગે…
“કર્મ નિસંદેહપણે સાધના છે, પરંતુ હાસ્ય એ જીવન છે”
વલ્લભભાઈ પટેલ, સંપૂર્ણ રીતે વલ્લભભાઈ ઝવેરભાઈ પટેલ, ઉપનામ સરદાર પટેલ જેમનો જન્મ 31 ઓક્ટોબર, 1875, નડિયાદ, ગુજરાતમાં થયો હતો.
ભારતીય બેરિસ્ટર અને રાજનેતા, ભારતીય સ્વતંત્રતાની લડત દરમિયાન ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના નેતાઓમાંના એક. 1947 પછી ભારતીય સ્વતંત્રતાના પ્રથમ ત્રણ વર્ષ દરમિયાન, તેમણે નાયબ વડા પ્રધાન, ગૃહ બાબતોના પ્રધાન, માહિતી પ્રધાન અને રાજ્ય પ્રધાન તરીકે સેવા આપી હતી.
પટેલનો જન્મ લેવા પાટીદાર જાતિના સ્વનિર્ભર જમીનદાર પરિવારમાં થયો હતો. પરંપરાગત હિંદુ ધર્મના વાતાવરણમાં ઉછરેલા, તેમણે કરમસદ ખાતે પ્રાથમિક શાળામાં અને પેટલાદ ખાતે હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો હતો પરંતુ તેઓ મુખ્યત્વે સ્વ-શિક્ષિત હતા. પટેલે 16 વર્ષની ઉંમરે લગ્ન કર્યા, 22 વર્ષની ઉંમરે મેટ્રિક કર્યું અને જિલ્લા વકીલની પરીક્ષા પાસ કરી, જેના કારણે તેઓ કાયદાની પ્રેક્ટિસ કરી શક્યા. 1900 માં તેમણે ગોધરામાં જિલ્લા વકીલની સ્વતંત્ર ઓફિસની સ્થાપના કરી, અને બે વર્ષ પછી તેઓ બોરસદ ગયા.
એક વકીલ તરીકે, પટેલે અવિશ્વસનીય કેસને ચોક્કસ રીતે રજૂ કરવામાં અને પોલીસ સાક્ષીઓ અને બ્રિટિશ ન્યાયાધીશોને પડકારવામાં પોતાને અલગ પાડ્યા હતા. 1908માં પટેલે તેમની પત્ની ગુમાવી હતી, જેણે તેમને એક પુત્ર અને પુત્રીનો જન્મ આપ્યો હતો અને ત્યાર બાદ તેઓ વિધુર બન્યા હતા. કાનૂની વ્યવસાયમાં તેમની કારકિર્દીને આગળ વધારવા માટે નિર્ધારિત, પટેલ મધ્ય મંદિરમાં અભ્યાસ કરવા ઓગસ્ટ 1910 માં લંડન ગયા. ત્યાં તેમણે ખંતપૂર્વક અભ્યાસ કર્યો અને અંતિમ પરીક્ષાઓ ઉચ્ચ સન્માન સાથે પાસ કરી.
પટેલ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના 1945-46ના પ્રમુખપદ માટે અગ્રણી ઉમેદવાર હતા, પરંતુ ગાંધીએ ફરી એકવાર નેહરુની ચૂંટણી માટે હસ્તક્ષેપ કર્યો. કોંગ્રેસના પ્રમુખ તરીકે નેહરુને બ્રિટિશ વાઇસરોય દ્વારા વચગાળાની સરકાર બનાવવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું. આમ, સામાન્ય ઘટનાક્રમમાં, પટેલ ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન બન્યા હોત. સ્વતંત્રતાના પ્રથમ ત્રણ વર્ષ દરમિયાન, પટેલ નાયબ વડા પ્રધાન, ગૃહ પ્રધાન, માહિતી પ્રધાન અને રાજ્ય પ્રધાન હતા.
