બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર ફરી એકવાર વિપક્ષના નેતૃત્વ હેઠળના ભારતમાંથી બહાર નીકળીને ભાજપમાં પાછા આવી રહ્યા હોવાની તીવ્ર અટકળો વચ્ચે, સૌથી વધુ બહેરાશ નીતીશનું પોતાનું વ્યૂહાત્મક મૌન છે. છેલ્લા અઠવાડિયે, આ બાબતમાં હસ્તક્ષેપ કરવાનો અને કોઈ સ્પષ્ટતા આપવાનો તેમનો સતત ઇનકાર, લગભગ તમામ મુખ્યપ્રવાહના માધ્યમો ભારત બ્લોકમાંથી તેમની સંભવિત બહાર નીકળવાની અને તેમની પોતાની રાજ્ય સરકારને ફરીથી બનાવવાના તેમના પ્રયાસ વિશે અહેવાલ આપી રહ્યાં છે, તેમ છતાં, સૌથી વધુ વિશ્વસનીય નિરીક્ષકો માને છે કે આગ વિના આટલો ધુમાડો ન હોઈ શકે.
2017 માં, આરજેડી અંધારામાં હતું જ્યારે નીતિશે અચાનક મહાગઠબંધન છોડવાનો નિર્ણય જાહેર કર્યો. પછી જ્યારે તેમણે બે વર્ષ પહેલાં ભાજપ છોડી દીધું, ત્યારે ભગવા પક્ષના નેતાઓને પણ, જ્યાં સુધી તેમણે ફરીથી શિબિર બદલવાનો નિર્ણય જાહેર ન કર્યો, ત્યાં સુધી તેઓને પણ કોઈ જ ખબર નહોતી. અહેવાલો હવે સૂચવે છે કે લાલુ પ્રસાદ યાદવ પણ, જેમની સાથે નીતિશ લાંબા સમયથી મિત્ર અને શત્રુ બંને તરીકે પાછા ફરે છે, તેઓ પણ નીતિશના કોઈ નવા પગલાથી વાકેફ નથી.
નીતિશના પોતાના વૈચારિક ઝોક પ્રત્યે કોઈ જવાબદારી વિના પક્ષ બદલવાના પોતાના રેકોર્ડે બિહારના મુખ્ય પ્રધાનની ભારતીય રાજનીતિના “પલ્ટુ રેમ્સ” ના પેકનું નેતૃત્વ કરવાની છાપને મજબૂત બનાવી છે.
તેમ છતાં, પટણામાં ક્રિઝ પર તેમના લાંબા અને ચતુર રોકાણે એ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે તેઓ બિહારના જટિલ રાજકારણમાં સૌથી અનિવાર્ય રાજકીય વ્યક્તિ છે. તેમણે બિન-પ્રભાવી પછાત સમુદાયોના નોંધપાત્ર વર્ગ પર તેમની નિર્ણાયક પકડનો ઉપયોગ રાજ્યની રાજકીય સ્થિતિને નિયંત્રિત કરવા માટે તેમની વ્યૂહરચના તરીકે કર્યો છે, જેટલો તેમના સાથીદારોને આશ્ચર્યચકિત કરવા અને તેમના વિરોધીઓને પોતાને પ્રેમ કરવા માટે.
આજની સ્પર્ધાત્મક, લગભગ કડવી રાજનીતિમાં, નીતિશ કોઈપણ જોડાણ ભાગીદાર માટે સંપત્તિ અને જવાબદારી બંને છે.
તે જાણે છે કે કોઈ સાથી વગર તેનું સ્વતંત્ર રાજકીય મૂલ્ય મર્યાદિત છે. પરંતુ તે એ પણ સમજે છે કે જો નીતીશ તેને ટેકો આપે તો સાથી પક્ષને સૌથી વધુ ફાયદો થશે. તે તેને શ્રેષ્ઠ સોદાબાજીની સ્થિતિમાં મૂકે છે. ચોક્કસ આવા પરિબળોને કારણે, રાષ્ટ્રીય જનતા દળ અને ભારતીય જનતા પાર્ટી, જે બંને નીતિશ સાથે પ્રતિકૂળ સંબંધ ધરાવે છે જ્યારે તે તેમની બાજુમાં ન હોય ત્યારે, તેમને તેમના ગણમાં પાછા લેવા લગભગ હંમેશા તૈયાર હોય છે.
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં, જ્યારથી નીતીશે ભાજપ સાથેની ભાગીદારી તોડી છે (તેઓ ભાજપના સૌથી જૂના સાથીઓ પૈકીના છે) ભગવા પક્ષે તેમની સરકાર પર હુમલો કરવામાં એક દિવસ પણ ચૂક્યો નથી. તેમના પર ભ્રષ્ટાચાર અને ગેરવહીવટના આક્ષેપો કરવામાં આવ્યા હતા; તેમના પર ભાજપ દ્વારા બિહારમાં જાતિવાદી રાજકારણને પ્રોત્સાહન આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો, તેમ છતાં તેણે નીતિશના જનતા દળ (યુનાઇટેડ) ને તોડવાના અનેક પ્રયાસો કર્યા હતા. જો કે, નીતિશ આવી તમામ ધમકીઓને અટકાવવામાં સફળ રહ્યા, કારણ કે જનતા દળ (યુનાઇટેડ) ના 43 ની સરખામણીમાં આરજેડી, ડાબેરીઓ અને કોંગ્રેસે તેમને વિધાનસભામાં 120+ ધારાસભ્યો સાથે સારી સ્થિતિમાં રાખ્યા હતા.
